Thursday, October 3, 2013

Chuyển đổi qua lại của vũ trụ

Giả thuyết mới về sự hình thành vũ trụ

Cập nhật lúc 05h44' ngày 20/09/2013

Bên cạnh Big Bang, giới thiên văn học vừa công bố một giả thuyết mới về khởi nguồn của vũ trụ, theo đó vũ trụ có thể được tạo ra sau khi một ngôi sao sụp đổ vào bên trong hố đen.
Các chuyên gia cho rằng giả thuyết trên giúp giải thích được tại sao vũ trụ mở rộng về mọi hướng, theo báo cáo trên chuyên san Nature.

Giả thuyết mới về sự hình thành vũ trụ
Vũ trụ hiện tại có thể là "con" của một vũ trụ khổng lồ - (Ảnh: NASA)
Theo giả thuyết Big Bang, vũ trụ được tạo ra từ một điểm đơn nhất trong vũ trụ, nhưng bất chấp nhiều năm nghiên cứu, chẳng ai biết được điều gì đã kích hoạt vụ nổ đó.
Nó cũng không giải thích được tại sao vũ trụ lại có nhiệt độ hầu như đồng nhất.
Các nhà nghiên cứu phân tích rằng có vẻ như không đủ thời gian kể từ khi vũ trụ khai sinh để nó đạt được nhiệt độ cân bằng như vậy, theo trang tin News.com.au.
Nhóm chuyên gia vật lý học thiên thể thuộc Viện Trường đo Vật lý Lý thuyết ở Waterloo (Canada) đã công bố báo cáo phân tích giả thuyết mới do các chuyên gia Đức đề xuất trước đó.
Theo giả thuyết này, vũ trụ hiện tại là một màng khối 3 chiều trôi nổi bên trong một vũ trụ khổng lồ 4 chiều.
Các chuyên gia cho rằng, có thể một ngôi sao 4 chiều trong vũ trụ rộng lớn hơn đã bị hút vào một hố đen của vũ trụ đó, và tạo ra vũ trụ nhỏ hơn mà chúng ta là một phần của nó.
http://www.khoahoc.com.vn/khampha/vu-tru/49117_Gia-thuyet-moi-ve-su-hinh-thanh-vu-tru.aspx

Trọng lực và không gian

Trọng lực, lực hấp dẫn và những điều chúng ta vẫn lầm tưởng

Cập nhật lúc 15h34' ngày 03/10/2013

Chúng ta vẫn biết rằng, gravity là lực hấp dẫn, nó giúp cho mọi thứ gắn chặt với mặt đất. Tuy nhiên, đó chỉ là một lý thuyết. Còn các cách giải thích khác thì sao?
Gravity thông thường được hiểu là lực hấp dẫn. Tuy nhiên, theo lý thuyết của Einstein, gravity không phải là lực, mà chỉ là một thứ gì đó kéo các vật lại với nhau. Do đó trong bài dịch này sẽ giữ nguyên từ gravity mà không dịch ra cụ thể.
Mỗi khi bạn nhảy lên, gravity lại kéo bạn xuống mặt đất. Nếu không có gravity, khi bạn nhảy lên, bạn sẽ bay vòng vèo trong không khí cùng với tất cả mọi thứ trên Trái đất này.

Trọng lực, lực hấp dẫn và những điều chúng ta vẫn lầm tưởng
Bạn có thể thấy gravity ở mọi nơi, khi bạn làm rơi một cuốn sách, khi bạn bước lên cầu thang, hay khi bạn ném một quả bóng ra xa. Nó hiện diện mọi lúc mọi nơi trong cuộc sống. Đã có rất nhiều lý thuyết được đưa ra, để giải thích xem tại sao quyển sách lại rơi xuống đất, nhưng tất cả vẫn chỉ là lý thuyết. Bí ẩn về gravity vẫn còn nguyên vẹn đó.
Vậy chúng ta đã biết gì về gravity rồi? Chúng ta biết rằng, gravity khiến cho mọi vật trong vũ trụ tiến lại gần nhau. Chúng ta biết rằng gravity góp phần hình thành nên vũ trụ, nó giữ cho Mặt trăng luôn quay quanh Trái đất, và nó còn được ứng dụng trong một số công cụ như động cơ gravity hoặc đèn gravity.
Trọng lực, lực hấp dẫn và những điều chúng ta vẫn lầm tưởng
Về mặt khoa học, như chúng ta đã biết, Isaac Newton đã định nghĩa gravity là một lực – nó hút tất cả các vật về phía nhau. Và chúng ta cũng biết rằng, theo Albert Einstein, gravity là kết quả của sự biến dạng giữa không gian và thời gian. Hai lý thuyết này được nhiều người biết đến nhất, và thường được dùng để giải thích cho gravity.
Chúng ta hãy cùng nhau mổ xẻ xem lý thuyết của Newton và Einstein là như thế nào, và hãy cùng có một cái nhìn cụ thể hơn về gravity.
Mặc dù trước đây, có rất nhiều người đã lờ mờ nhận ra sự có mặt của gravity, nhưng Newton là người đầu tiên đưa ra cách giải thích cụ thể nhất. Chúng ta hãy cùng bắt đầu với nó.

Newton’s Gravity

Nhà vật lý học, nhà toán học người Anh Isaac Newton ngồi dưới gốc cây táo để đọc sách – sử sách đã kể lại như vậy đấy. Rồi đột nhiên, một quả táo rơi trúng đầu ông. Và ông nghĩ, tại sao quả táo lại rơi xuống đất nhỉ.
Trọng lực, lực hấp dẫn và những điều chúng ta vẫn lầm tưởng
Newton công bố lý thuyết về lực vạn vật hấp dẫn – Theory of Universal Gravitation vào những năm 1680. Về cơ bản, nó gồm có 4 ý, chỉ ra rằng gravity là một lực có thể tính toán được, nó tác động lên mọi vật trong vũ trụ, và được tính bằng công thức liên quan tới khoảng cách và khối lượng. Theo lý thuyết này, thì mọi loại hạt trong vũ trụ đều có lực hút kéo các hạt khác về phía mình (để dễ hình dung, bạn tưởng tượng, một hạt là Trái đất, còn một hạt là bạn chẳng hạn) với một lực tỉ lệ thuận với khối lượng các hạt và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng.
Vậy nên, hai hạt càng xa nhau, hoặc trọng lượng của chúng càng nhỏ, thì lực hút giữa chúng cũng nhỏ đi theo.
Trọng lực, lực hấp dẫn và những điều chúng ta vẫn lầm tưởng
Công thức chuẩn của lực hấp dẫn giữa hai vật như sau:
Gravitational force = (G * m1 * m2) / (d^2)
Trong đó G là hằng số hấp dẫn, m1 và m2 là khối lượng giữa hai vật, còn d là khoảng cách giữa chúng. G là một hằng số vật lý, theo Tổ chức về dữ liệu khoa học công nghệ (CODATA), trong hệ thống đo lường quốc tế SI, G có giá trị bằng 6,67 x 10^-11 N.m^2/kg^2.
Áp dụng định luật với Trái đất. Với khối lượng khoảng 6 x 10^24kg, Trái đất có một lực hấp dẫn cực mạnh. Đó là lý do khiến cho bạn vẫn còn dính chặt trên mặt đất, thay vì trôi lềnh phềnh trong vũ trụ.
Trọng lực, lực hấp dẫn và những điều chúng ta vẫn lầm tưởng
Lực hấp dẫn còn tác động đến các vật thông qua trọng lượng (weight) của vật đó. Khi bạn bước lên cân, số đo của cân chỉ ra rằng gravity đã tác động đến cơ thể bạn như thế nào. Công thức tính trọng lượng như sau:
Trọng lượng = Khối lượng x g
Với g là gia tốc trọng trường. Gia tốc là một hằng số phụ thuộc vào gravity của Trái đất, khoảng 9,8m/s^2, nó không phụ thuộc vào khối lượng (mass) của vật. Đó là lý do tại sao, bạn thấy, một quyển sách, chiếc bút hay chiếc lông rơi từ cùng một độ cao, chúng chạm đất tại cùng một thời điểm.
Trọng lực, lực hấp dẫn và những điều chúng ta vẫn lầm tưởng
Trong hàng trăm năm, lý thuyết của Newton có chỗ đứng vững chãi trong cộng đồng khoa học. Nhưng điều này đã thay đổi trong những năm của thế kỉ 20.

Einstein’s Gravity

Albert Einstein, nhận giải Nobel về Vật lý năm 1921, đã đưa ra một lý thuyết khác về gravity. Đây là một phần của Thuyết Tương Đối, và nó cho thấy một cách giải thích hoàn toàn khác so với định luật vạn vật hấp dẫn của Newton. Einstein không cho rằng gravity là một lực, ông cho rằng đây là một sự bóp méo về không gian và thời gian, nói cách khác, chính là chiều không gian thứ 4.
Trọng lực, lực hấp dẫn và những điều chúng ta vẫn lầm tưởng
Với vật lý cổ điển, một vật sẽ luôn đứng yên hoặc chuyển động thẳng đều nếu không có lực nào tác động vào nó. Nếu như vậy, khi không có ngoại lực tác động, hai vật đang chuyển động song song với vận tốc bằng nhau, sẽ giữ nguyên chuyển động của mình suốt quãng đường, và chúng sẽ không bao giờ gặp được nhau.
Nhưng thực tế thì, chúng sẽ chạm vào nhau. Các hạt xuất phát và chuyển động trên các đường thẳng song song rồi cũng sẽ gặp nhau. Lý thuyết của Newton nói rằng, điều này sẽ xảy ra do gravity, một lực hút giữa các vật với nhau. Einstein cũng nói rằng nó xảy ra do gravity, tuy nhiên, gravity lại không phải là một lực. Nó là một đường cong không gian – thời gian.
Trọng lực, lực hấp dẫn và những điều chúng ta vẫn lầm tưởng
Theo Einstein, những vật này vẫn đi theo đường thẳng, tuy nhiên, do sự biến dạng của không gian – thời gian, mà các đường thẳng thực tế lại đi theo một hình cầu. Và như vậy, các vật đang di chuyển trên một mặt phẳng, thực tế lại đang đi “thẳng” trên hình cầu, và chúng sẽ gặp nhau tại một điểm nào đó.
Ngoài ra, những lý thuyết gần đây về gravity lại diễn giải nó theo hiện tượng sóng và hạt. Một mặt, tồn tại các hạt có tên gọi gravitons khiến cho các vật bị hút bởi những vật khác, gravitons không bao giờ có thể quan sát được. Và bên cạnh đó, là gravitational waves, đôi lúc được gọi là gravitational radiation, cho là được sinh ra khi một vật tăng tốc độ do tác động của ngoại lực...
Dù có gravitons hay không có gravitons, chúng ta vẫn biết chắc rằng, một vật bay lên sẽ phải rơi xuống. Mong rằng một ngày nào đó, sẽ có một lý thuyết hợp lý để giải thích tất cả. Còn hiện tại, chỉ cần biết rằng, Trái đất sẽ không bị nuốt chửng bởi Mặt trời đâu, vì có gravity giữ Trái đất yên ổn trên quỹ đạo của nó.
http://www.khoahoc.com.vn/khampha/kham-pha/49408_Trong-luc-luc-hap-dan-va-nhung-dieu-chung-ta-van-lam-tuong.aspx


Saturday, September 28, 2013

Đọc V.I. Lê -nin : " Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa kinh nghiệm phê phán"

1./ Đây là tác phẩm thể hiện sự phát triển sáng tạo và có tính chiến đấu cao của chủ nghĩa Mác - Ăng ghen, đáp ứng được nhu cầu của thời đại bấy giờ và cũng là vạch ra nhiều điểm cơ bản của tư duy biện chứng duy vật cho Khoa học tự nhiên hiện đại trở về sau ! Những điều này thể hiện rất rõ nét. Và cũng còn một đóng góp nữa, không quan trọng bằng các đóng góp trên, đó là giúp ta hiểu thêm một vài phạm trù và khái niệm của triết học duy vật, của triết học biện chứng và thấy rõ những lằn ranh giới phân biệt (mà đôi khi ta có thể tự lâm vào nhầm lẫn giữa duy tâm và duy vật ).
2./Trong phần "Thay lời dẫn" : Giúp ta hiểu thêm quan niệm thế nào là "vật tự nó".
Trong sự phê phán các quan điểm của Bec-cơ -lây, một triết gia thế kỷ 18 của chủ nghĩa duy tâm chủ quan, quan niệm "vật tự nó" được hiểu qua sự đối lập với học thuyết duy tâm của Béc - cơ - lây, quan niệm về "vật tự nó" dần dần được hé lộ :
- Đoạn phê phán các nhà duy tâm của Nga (năm 1908) : tr.10 :
"Những người ấy [tức các nhà duy tâm Nga] nói với chúng ta rằng : những người duy vật thừa nhận cái không thể tư duy được và cái không thể nhận thức được, cái "vật tự nó", cái vật chất " ở ngoài kinh nghiệm", ở ngoài nhận thức của chúng ta."
- Béc - cơ - lây " Ông ta nói : tôi hoàn toàn không quan niệm được rằng người ta có thể nói đến sự tồn tại tuyệt đối của vật, mà không nghĩ có người nào cảm biết những vật ấy."
- " Khi phủ nhận sự tồn tại "tuyệt đối" của những khách thể, tức là sự tồn tại của những vật ở ngoài nhận thức của con người, Béc - cơ - lây trình bày một cách rõ ràng tư tưởng của những kẻ đối nghịch với ông ta và cho rằng những người này thừa nhận "vật tự nó", Béc - cơ - lây nhấn mạnh rằng kiến giải mà ông ta bài xích đó đã thừa nhận "SỰ TỒN TẠI TUYỆT ĐỐI CỦA NHỮNG KHÁCH THỂ TỰ TẠI CÓ THỂ CẢM GIÁC ĐƯỢC HAY CỦA NHỮNG KHÁCH THỂ CÓ THỂ CẢM GIÁC ĐƯỢC TỒN TẠI NGOÀI TÂM TRÍ". 
Ở đây, đặc tính của hai trào lưu triết học cơ bản được vạch ra với tất cả sự thẳng thắn, rõ ràng và chính xác làm rõ điểm phân biệt giữa những nhà triết học cổ điển với những người đương thời đang đẻ ra những hệ thống "mới". Chủ nghĩa duy vật thì thừa nhận những "khách thể tự tại" hay những khách thể ở ngoài tâm trí; đối với chủ nghĩa duy vật, quan niệm và cảm giác đều là những sao chép hay phản ánh những khách thể ấy. Học thuyết đối lập (chủ nghĩa duy tâm) thì cho rằng : khách thể không tồn tại "ở ngoài tâm trí", khách thể là những "kết hợp cảm giác".
Đấy là những điều đã được viết ra từ năm 1710, tức là 14 năm trước khi Em - ma - nu -en Can -tơ ra đời. Thế mà những môn đồ Ma - khơ của chúng ta, dựa trên cơ sở một thứ triết học tự xưng là "tối tân", lại phát hiện ra rằng : sự thừa nhận "vật tự nó" là kết quả của chủ nghĩa Can - tơ đã truyền nhiễm vào hay đã xuyên tạc chủ nghĩa duy vật ! Những phát hiện "mới" của họ là kết quả của sự dốt nát lạ lùng của họ về lịch sử các phái triết học."
3./ Qua sự phê phán của V.I.Lê - nin và những dữ liệu, ta mới hiểu thực chất môt giáo điều của chủ nghĩa duy tâm chủ quan : 
Béc - cơ - lây nói : "Tồn tại tức là bị cảm biết" thì thực ra nghĩa của cái giáo điều này là : (Béc - cơ - lây viết:) " Thật ra, đối tượng và cảm giác cũng chỉ là một thôi, và không thể rút cái này ra khỏi cái kia được"
4./Tôi muốn dẫn thêm ra đây đoạn của Béc - cơ - lây, để thấy rằng đúng như Ph. Ăng - ghen và V.I. Lê -nin nói về các nguồn gốc nhận thức của chủ nghĩa duy tâm (là sự thổi phồng, tuyệt đối hóa một giai đoạn, một khâu của quá trình nhận thức, thì ở đây, Chủ nghĩa duy tâm chủ quan của Béc - cơ - lây đã thổi lên Biểu tượng và quá phụ thuộc vào cảm quan trực tiếp) : (Béc - cơ - lây viết) " Anh sẽ nói rằng những quan niệm có thể là sự sao chép hoặc phản ánh những vật tồn tại ở ngoài tâm trí, trong một thực thể không có tư duy. Tôi trả lời rằng, quan niệm, không thể giống cái gì khác hơn là quan niệm : Một màu sắc này hay một hình thù này thì chỉ có thể giống một màu sắc kia hay một hình thù khác mà thôi..." hay như đoạn này cũng của Béc - cơ- li : Đối với bất kỳ người nào nghiên cứu đối tượng nhận thức của con người, thì rõ ràng là những đối tượng đó đều tiêu biểu cho hoặc giả những Quan niệm (ideas) thật sự do giác quan cảm biết được, hoặc giả những quan niệm do quan sát những tình ảm và tác dụng của tâm trí mà có, hoặc cuối cùng là những quan niệm do trí nhớ và sự tưởng tượng cấu thành...Nhờ thị giác, tôi hình dung được ánh sáng và màu sắc, sự tỏ mờ đậm nhạt và muôn màu vẻ của chúng. Nhờ xúc giác, tôi cảm biết được mềm và cứng, nóng và lạnh, vận động và trở lực... Xú giác cho tôi biết mùi; vị giác cho tôi biết vị, thính giác cho tôi biết về thanh âm... Vì người ta thấy những Quan niệm khác nhau liên kết cái nọ với cái kia, nên người ta cho nó một cái tên chung và người ta gọi đó là vật này hay vật khác. Ví dụ, người ta thấy một màu sắc, một vị, một mùi, một hình thù, một mật độ nhất định liên kết lại với nhau theo một cách nào đó, người ta thừa nhận cái đó là một vật riêng biệt mà người ta gọi là quả táo... những tập hợp quan niệm khác tọa thành những cái mà người ta gọi là đá, là cây, quyển sách và những vật khác có thể cảm biết được..."
Hay (Béc - cơ - ly) : ".. tôi sẽ hỏi bất cứ ai xem thử có nghĩa lý gì không, nếu nói rằng màu sắc giống như cái gì không thể nhìn thấy được, cái cứng hay cái mềm giống như cái gì không thể sờ mó được..."